Józef Jaroszewicz, urodzony w 1793 roku w Bielsku, to postać wybitna w polskiej historii nauki. Zmarł on 1 lutego 1860 roku w tym samym miejscu, w którym się urodził. Jako prawnik oraz profesor na Uniwersytecie Wileńskim, Jaroszewicz miał znaczący wpływ na rozwój prawoznawstwa w Polsce.
Był także uznawanym historykiem regionu, w szczególności badającym dzieje Podlasia, Litwy, Białorusi oraz Ukrainy. Jego prace przyczyniły się do głębszego zrozumienia kultury i historii tych obszarów.
Życiorys
Józef Jaroszewicz, urodzony w Bielsku, był synem Benedykta, który należał do szlachty i pełnił rolę pisarza bielskich ksiąg radzieckich. To w Bielsku zdobył wczesną edukację, a następnie, w 1815 roku, ukończył studia na Uniwersytecie Wileńskim, gdzie uzyskał tytuł magistra prawa. Inspirację do dalszej nauki czerpał z wykładów Joachima Lelewela, co skłoniło go do zgłębiania prawa miejscowego, historii oraz etnografii jego rodzinnych stron.
Po ukończeniu studiów, podjął pracę w liceum krzemienieckim, gdzie nauczał prawa rzymskiego oraz litewsko-polskiego. Jego badania nad historią lokalną znalazły odbicie w artykule, który opublikował w Dzienniku Warszawskim w 1826 roku, zatytułowanym „O wpływie religii chrześcijańskiej na cywilizację Słowian”. Rok później rozpoczął pracę na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wileńskiego, gdzie wykładał prawo miejscowe. W 1827 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w kolejnym roku tytuł profesora zwyczajnego.
W tym okresie, jego wykładów słuchał znany poeta Juliusz Słowacki, który przez pewien czas mieszkał w domu Jaroszewiczów. Po zamknięciu Uniwersytetu w 1831 roku, Józef przeszedł na emeryturę i osiedlił się na stałe w swoim rodzinnym Bielsku.
Jaroszewicz poświęcił się badaniu historii Podlasia, Litwy i Białorusi. Publikował swoje prace w licznych czasopismach i gazetach, takich jak: „Znicz”, „Athenaeum”, „Biruta”, „Biblioteka Warszawska”, „Przyjaciel Ludu”, „Kwartalnik Naukowy”, „Gazeta Warszawska”, „Przyjaciel Domowy”, „Grodnienskije Gubiernskije Wiedomosti”, „Roczniki Komisji Archeologicznej”, „Pismo zbiorowe Wileńskie”, „Ondyna Druskiennickich Źródeł” oraz inne.
Był także aktywnym członkiem Wileńskiej Komisji Archeologicznej i, od marca 1849 roku, członkiem korespondentem Towarzystwa Naukowego w Krakowie. Odebrał odznaczenia, w tym Order św. Włodzimierza IV klasy oraz Order św. Anny III klasy. Życie osobiste spędził u boku Emilii Lisieckiej, którą poznał w Krzemieńcu. Józef Jaroszewicz zmarł 1 lutego 1860 roku w Bielsku, w swoim rodzinnym mieście.
Publikacje
Józef Jaroszewicz pisał wiele prac naukowych, które miały na celu zbadanie wpływu religii chrześcijańskiej oraz cywilizacji na historię Słowian. Poniżej przedstawiamy zestawienie jego najważniejszych publikacji:
- „O wpływie religii chrześcijańskiej na cywilizacyją Słowian”, Warszawa 1826,
- „O stanie Litwy do przyjęcia wiary chrześcijańskiej”, „Znicz” J. Krzeczkowskiego 1834,
- „Litwa pod względem cywilizacyi w trzech pierwszych jej chrześcijaństwa wiekach”, „Znicz” J. Krzeczkowskiego 1835,
- „O Hrylach, pobratymcach Litwinów”, Wilno 1840,
- „Obraz Litwy pod względem jej oświaty i cywilizacyi od czasów najdawniejszych do końca XVIII wieku” w 3 częściach, Wilno 1844 i 1845.
Te prace dokumentują żywe zainteresowanie Jaroszewicza historią i kulturą Litwy, a także jego dążenie do ukazania ewolucji cywilizacyjnej regionu.
Przypisy
- Józef Jaroszewicz [online], M.J. Minakowski: Wielka Genealogia Minakowskiego [dostęp 15.03.2021 r.]
- TNK – Towarzystwo Naukowe Krakowskie [online], tnk.krakow.pl [dostęp 15.03.2021 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Wojciech Kuczkowski | Lubow Razumowska | Jan Mironczuk | Doroteusz FionikOceń: Józef Jaroszewicz