Wiktor Maciej Moczulski, urodzony 4 lutego 1900 roku w Bielsku Podlaskim, pozostaje postacią o znaczącym miejscu w historii Polski. Jako rotmistrz Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej, był świadkiem i uczestnikiem kluczowych wydarzeń swojego czasu.
Jego życie zakończyło się tragicznie 25 września 1939 roku w Dolistowie, co podkreśla dramatyzm sytuacji w jakiej znalazła się Polska na progu II wojny światowej.
Życiorys
Wiktor Maciej Moczulski to postać niezwykle ważna w polskiej historii wojskowości. Urodził się 4 lutego 1900 roku w Bielsku Podlaskim, jako syn Juliana i Franciszki z Jerzykiewiczów. W swojej karierze wojskowej przeszedł wiele jednostek, będąc członkiem Legionów Polskich od 1 kwietnia do 10 listopada 1918 roku, a następnie w Wojsku Polskim. Jego służba obejmowała m.in. 2 pułk Ułanów Grochowskich, Centralną Szkołę Gazową w Warszawie oraz Szkołę Podchorążych Piechoty również w stolicy. Kontynuował karierę w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu oraz w 3 pułku strzelców konnych, a także w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii Nr 4 przy 4 Dywizji Kawalerii we Lwowie.
Awanse w jego karierze następowały szybko; uzyskał stopień porucznika z dniem 1 grudnia 1922 roku, włączając się do korpusu oficerów jazdy, przekształconego później w korpus oficerów kawalerii. Przez kilka lat, do lata 1927 roku, służył w 10 pułku strzelców konnych w Łańcucie, a 11 czerwca tego samego roku został przeniesiony do 2 szwadronu Korpusu Ochrony Pogranicza w Iwieńcu. W późniejszych latach, 11 kwietnia 1933 roku, zmienił jednostkę na 9 pułk strzelców konnych w Grajewie.
W lipcu 1939 roku, w stopniu rotmistrza, Moczulski objął dowództwo szwadronu luzaków w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. Po wybuchu II wojny światowej, w dniu 15 września 1939 roku, wyruszył z Wołkowyska z Brygadą Kawalerii oraz 110 rezerwowym pułkiem ułanów, pod dowództwem ppłk Jerzego Dąbrowskiego. Po 17 września dowództwo polskie zdecydowało o zmianie kierunku marszu ku granicy litewskiej. Jednakże, w rejonie Grodna podjęto decyzję o kontynuowaniu walki zamiast złożenia broni. 22 września pułk zatrzymał się w miejscowości Podmacharce, gdzie 3 szwadron pod dowództwem Moczulskiego pełnił funkcje ubezpieczenia w kierunku szosy.
Niestety, 25 września w okolicach Dolistowa szwadron Moczulskiego został zaatakowany przez radziecką broń pancerną. W tragicznych okolicznościach Moczulski zginął tego dnia, trafiony kulą nieprzyjaciela, gdy wychodził zza stogu siana, nieopodal mostu w Dolistowie. Jego ciało pochowano 26 września 1939 roku na cmentarzu w Jaminach, gdzie 7 lat później, w 1996 roku, postawiono pomnik ku jego czci. Kolejna pamiątkowa tablica została odsłonięta w 2004 roku przy kościele parafialnym w Dolistowie.
Osobiste życie Wiktora Moczulskiego również zasługuje na uwagę; od 21 lipca 1931 roku był mężem Michaliny Filipówny, co dodaje ludzki wymiar do jego wojskowej kariery.
Przypisy
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 11.04.1933 r., s. 97.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 160, 911.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 334, 362.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 16 z 11.06.1927 r., s. 172.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 595, 613.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Władysław Wysocki (kapitan) | Zbigniew Jaworski (wojskowy) | Romuald Radziwiłłowicz | Jan Konrad RoszkowskiOceń: Wiktor Moczulski (rotmistrz)