Edward Kasprzykowski to postać, która pozostawiła niezatarte ślady w historii Polski. Urodził się 18 lub 19 kwietnia 1894 roku w Bielsku Podlaskim, natomiast zmarł 15 lipca 1973 roku w Radomiu.
Był nie tylko farmaceutą i aptekarzem, ale również zaangażowanym działaczem niepodległościowym oraz społecznym. Swoją działalnością polityczną podjął się pełnienia roli posła na Sejm IV kadencji w latach 1935–1938, w okresie II Rzeczypospolitej.
Życiorys
Edward Kasprzykowski urodził się jako syn Juliana Alojzego i Emilii Darii z domu Haase. W pierwszych latach swojego życia ukończył prywatną szkołę handlową oraz gimnazjum w Radomiu. Po odbyciu kursów maturalnych przy Polskim Powszechnym Towarzystwie Farmaceutycznym w Warszawie, zdał maturę w Kazaniu, jednak w 1923 roku musiał ją powtórzyć z powodu zaginięcia formalnych dokumentów. W kolejnym roku, tj. w 1924, zdobył tytuł magistra farmacji po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Warszawskim.
Podczas I wojny światowej, w sierpniu 1914 roku, Edward wstąpił do Legionu Wschodniego w Lwowie. Od 15 października 1914 roku służył w 1 pułku ułanów Legionów Polskich. W trakcie walk, 22 lipca 1915 roku, odniósł rany pod Chodlem, co skutkowało jego zwolnieniem ze służby 25 lipca 1917 roku po zakończeniu leczenia. Po wojnie, 3 listopada 1918 roku, ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego, będąc jednym z założycieli Ochotniczego Szwadronu Ziemi Radomskiej, a później konnego oddziału przy 24 pułku piechoty.
W lipcu 1919 roku został przydzielony do Szpitala Okręgowego w Kielcach jako farmaceuta. Od listopada tego samego roku pracował w szpitalu wojskowym w Radomiu, a w lipcu 1920 roku zgłosił się na front, kończąc służbę w listopadzie tego roku w stopniu podporucznika rezerwy. 28 lutego 1927 roku awansował do rangi porucznika, ze starszeństwem od 1 lipca 1925 roku.
W trakcie swoich studiów pracował jako młodszy asystent w Katedrze Badania Środków Spożywczych od 1 listopada 1922 roku. Po zakończeniu nauki stał się współwłaścicielem oraz kierownikiem apteki w Radomiu, której siedziba znajdowała się przy Rynku 12.
Edward był aktywnym uczestnikiem życia społecznego, pełniąc funkcję prezesa Federacji Polskich Związku Obrońców Ojczyzny oraz Związku Oficerów Rezerwy. Jako I wiceprezes pełnił obowiązki prezesa Zarządu Okręgu Kielce Związku Legionistów Polskich w 1936 roku. Miał silne powiązania z BBWR, a w wyborach parlamentarnych w 1935 roku zdobył mandat posła na Sejm IV kadencji (1935–1938) otrzymując 24 692 głosy z okręgu nr 32, obejmującego powiaty radomski, radomski miejski i kozienicki. W trakcie tej kadencji działał w komisjach pracy, zdrowia publicznego oraz opieki społecznej.
W życiu prywatnym ożenił się z Haliną Szczepaniak, z którą miał dwoje dzieci: córkę Krystynę oraz syna Tadeusza. Po wybuchu II wojny światowej Edward przebywał w oflagu, a aptekę prowadziła jego żona Halina. Posiadali materiały wybuchowe oraz broń w swoich piwnicach, które były transportowane do Warszawy przez ich syna Tadeusza. W zasobach apteki zorganizowana została zakonspirowana składnica leków i materiałów opatrunkowych w Szkole Handlowej przy ul. Traugutta, która ułatwiała niesienie pomocy ludności żydowskiej.
Niestety, w listopadzie 1942 roku zarówno Halina, jak i Tadeusz zostali aresztowani, wywiezieni do Auschwitz, gdzie zginęli. Edward przetrwał wojnę, powracając do Radomia, gdzie do końca swojego życia kontynuował pracę w aptece. Warto dodać, że Edward Kasprzykowski, który zmarł w 1910 roku, nie jest tożsamy z osobą z identyfikatorem na liście Wildsteina.
Odznaczenia i ordery
Edward Kasprzykowski został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi w dniu 22 kwietnia 1938 roku. To wyróżnienie przyznano mu „za zasługi na polu pracy społecznej w Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny”.
Przypisy
- EwaE. Kutyła EwaE., Radomskie miejsca pamięci II wojny światowej – Informator turystyczny, Radom 2010 r., s. 11 [dostęp 01.07.2012 r.]
- radomdzisiaj.pl
- GeoCmentarz–Parafia Świętego Wacława w Radomiu
- Związek Legionistów Polskich: 1936-1938 r.: sprawozdanie Zarządu Głównego Związku Legionistów Polskich, Warszawa 1938 r., s. 70.
- Scriptor (opr.): Sejm i Senat 1935–1938 IV kadencja. Warszawa: nakładem Księgarni F. Hoesicka, 1936 r., s. 156.
- a b c Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP: Edward Kasprzykowski. [dostęp 01.07.2012 r.]
- M.P. z 1938 r. nr 92, poz. 137.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Stanisław Derehajło | Wacław Fabierkiewicz | Eugeniusz Berezowiec | Marek Malinowski (samorządowiec) | Józef Lewartowski | Walenty Korycki | Lech Feszler | Andrzej StepaniukOceń: Edward Kasprzykowski